الگوی بازاریابی و تجارت سیب درختی ایران با تاکید بر استان آذربایجان شرقی

با توجه به اهمیت اقتصادی و اجتماعی محصولات باغی از جمله سیب درختی در اقتصاد ملی و استعدادهای بالقوه فراوان کشور برای ارتقاء کمی و کیفی این گروه از محصولات و همچنین آگاهی از وجود یا عدم وجود مزیت نسبی تولید، حمایت های قیمتی دولت و به تبع آن مزیت نسبی صادرات، بازاریابی و تجارت نیازمند نگرشی سیستمی و جامع می باشد که بتواند ضمن پی بردن به مشکلات موجود در این راستا، منجر به اتخاذ راهکارهای مناسب در این زمینه گردد. بر همین اساس در این پژوهش، مزیت نسبی تولید و صادراتی سیب درختی، انواع توابع حاشیه بازاریابی سیب درختی ایران و نیز ساختار بازار جهانی صادراتی این محصول مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت. به همین منظور برای مطالعه بازاریابی سیب درختی در ایران، برآورد توابع حاشیه بازاریابی و عرضه صادراتی کشور از اطلاعات سری زمانی 92-1367 و جهت بررسی مزیت نسبی صادراتی از آمار سالانه 91-1383 استفاده شده است. همچنین در بحث مزیت نسبی تولید، اطلاعات بصورت پیمایشی از استان آذربایجان شرقی جمع آوری گردید. نتایج مطالعه حاکی از آنست که طی دوره مورد مطالعه متوسط حاشیه عمده فروشی محصول سیب درختی از حاشیه خرده فروشی آنها بیشتر بوده است. همچنین بررسی عوامل مؤثر بر حاشیه بازاریابی با استفاده از توابع اضافه بهاء و هزینه بازاریابی سیب درختی حاکی از تأثیر عواملی همچون میزان صادرات، میزان تولید محصول، قیمت خرده فروشی و قیمت عمده فروشی بوده است در ضمن هیچگونه حمایتی از جانب دولت در زمینه فروش محصول صورت نگرفته است و برای تولیدکنندگان مناسب ترین شیوه برای فروش محصول در صورت وجود خریدار بصورت سلف خر یا پیش فروش بوده است. درارتباط با مزیت نسبی صادراتی، شاخص های مزیت نسبی آشکار شده (rca) و شکل متقارن شده آن (rsca) برای دوره مورد مطالعه محاسبه گردید که نتایج حاکی از وجود مزیت نسبی در زمینه صادرات و جایگاه رقابتی ایران در بین کشورهای عمده صادرکننده محصول سیب است. همچنین براساس ماتریس تحلیل سیاستی (pam)، معیار هزینه منابع داخلی (drc) برای این محصول محاسبه گردید، که نتایج حاکی از وجود مزیت نسبی تولید سیب درختی در استان آذربایجان شرقی می باشد. در پایان، براساس یافته های تحقیق راهبردهایی جهت برنامه ریزی و سیاست گذاری مطلوبتر ارائه گردیده است.